Chưa có sản phẩm trong giỏ hàng.
Trước mỗi dịp Tết đến xuân về, nhà nhà đều quây quần bên mâm cơm tất niên để cùng nhau kể về câu chuyện năm cũ và chuẩn bị hướng tới một năm mới thật nhiều ấp ủ, hạnh phúc, mong chờ. Vậy tất niên là gì? Lễ tất niên là gì? Trong bài viết này, cùng Decor Hà Nội tìm hiểu về tất niên trong quan niệm văn hóa truyền thống của người dân Việt Nam.
Tất niên là gì?
Trong tiếng Hán, “tất” mang ý nghĩa trong từ “hoàn tất”, có nghĩa là kết thúc, “niên” là năm. Vậy “tất niên” là ý chỉ thời điểm kết thúc một năm cũ, để chào đón một năm mới. Lễ tất niên hay cúng tất niên là một nghi thức cổ truyền trong văn hóa dân tộc Việt Nam từ xưa đến nay để báo cáo với ông bà tổ tiên về những việc năm qua đã làm được và mời gia tiên về nhà để cùng gia đình chào đón một năm mới sắp đến.
Bạn hãy cùng Decor Hà Nội tìm hiểu thêm về Hắt xì hơi là gì? Bói hắt xì hơi theo ngày, giờ cực chuẩn
Lễ tất niên thường được các gia đình Việt tổ chức vào ngày cuối cùng của một năm, từ ngày 30 tháng Chạp (với năm đủ) hoặc 29 tháng Chạp (với năm thiếu). Mâm cỗ tất niên thường được chuẩn bị làm 2 mâm, 1 mâm dâng lên bàn thờ gia tiên để cúng ông bà, 1 mâm dâng cúng ngoài trời để khấn bái cảm tạ trời đất.
Vậy lễ tất niên chính là mâm cơm cúng gia tiên và sau đó hạ lễ để gia đình con cháu sum họp quây quần bên mâm cơm ngày cuối năm, chuẩn bị đón thời khắc giao thừa bên những người thân yêu của mình. Đây là một nét đẹp trong phong tục tập quán lâu đời của người dân Việt Nam ta.
Vì sao tiệc tất niên thường được các gia đình tổ chức đều đặn hàng năm?
Tất niên là một nghi lễ để con cháu dâng tấm lòng thành kính lên ông bà tổ tiên
Như chúng ta đều đã biết, vào những ngày cuối cùng của một năm, con cháu thường ra thăm dọn phần mộ của ông bà tổ tiên, thắp nén hương thơm, mời ông bà về cùng đón năm mới với gia đình. Đây là một phong tục được lưu truyền ngàn đời trong quan niệm văn hóa của người Việt. Và mâm cơm cũng tất niên cúng là lúc con cháu muốn bày tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ tới gia tiên của mình. Đây là một nét đẹp trong văn hóa “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
Đồng thời mâm cơm cúng tất niên cũng là tập tục rước ông Công ông Táo về nhà để cai quản bếp núc, mong cho một năm yên ấm, hạnh phúc, hòa thuận.
Mâm cơm cúng ngoài trời đất thể hiện lòng hướng niệm, cảm tạ đất trời cho con dân một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, và cầu nguyện cho một năm mới nhiều thuận lợi từ mẹ thiên nhiên.
Bạn hãy cùng Decor Hà Nội tìm hiểu thêm về Tất niên là gì? Lễ tất niên là gì? Vì sao phải tổ chức hàng năm. Phong tục các vùng ra sao?
Tất niên là dịp gia đình được quây quần, gắn kết các thế hệ trong gia đình
Trong bữa tiệc tất niên, các thành viên trong gia đình thường quây quần ấm cúng bên mâm cơm của gia đình, cùng nhau nói những câu chuyện khép lại một năm và hướng tới những điều tốt đẹp trong năm mới tới. Bầu không khí gia đình này từ lâu đã in đậm trong tâm thức của mỗi người con Việt Nam. Để ai dù xa dù gần, vào những ngày năm hết tết đến, đều dành thời gian trở về gia đình, đoàn viên bên mâm cơm ấm cúng và đầy ắp hương vị tình thân.
Tất niên cần chuẩn bị những gì?
Việt Nam – đất nước hình chữ S của chúng ta có một điểm rất đặc biệt đó là sự đa bản sắc, đa văn hóa ngay trên chính một quốc gia. Lễ tất niên ở 3 vùng miền lại mang những đặc trưng văn hóa khác nhau. Điều này thể hiện trong cách thức chuẩn bị mâm cơm tất niên ở mỗi miền:
Phong tục chuẩn bị tất niên ở miền Bắc
Người miền Bắc chuẩn bị mâm cúng tất niên với 4 bát và 4 đĩa, tượng trưng cho 4 phương trời được bày 4 hướng quanh mâm. Đĩa cúng bao gồm thịt gà, giò, chả quế, thịt lợn và đĩa xôi gốc để mong cầu một năm đầy đủ, no ấm và nhiều may mắn. Các bát trên mâm cúng gồm: chân giò hầm măng, canh bóng, canh miến dong và mọc nấm thả.
Mỗi gia đình có một chút biến tấu về màu sắc và hương vị để phù hợp với khẩu vị của từng nhà, nhưng về cơ bản, hương vị đặc trưng của miền Bắc ngày Tết nằm ở món: thịt đông, nem rán, nộm, gà, miến dong nấu canh, dưa hành muối,… Những món ăn rất cổ truyền và phù hợp với khí trời se se lạnh cuối đông, đầu xuân. Một hương vị rất gia đình, thân quen và đầm ấm được khơi dậy từ mâm cỗ tất niên cổ truyền của người Bắc Bộ.
Bạn hãy cùng Decor Hà Nội tìm hiểu thêm về Học thuộc nhanh, những phương pháp tự học hiệu quả bất ngờ bạn nên biết
Phong tục chuẩn bị tất niên ở miền Trung
Những món ăn thường xuất hiện trên mâm cỗ cúng tất niên ở mảnh đất miền Trung bao gồm: thịt heo, thịt gà, các món xào, xanh, nem chua, chả Huế, canh măng khô,… Bên cạnh bánh chưng, người miền Trung còn gói cả bánh Tét, một nét rất đặc trưng của những con người nơi đây. Hương vị Tết của người miền Trung đậm đà, ưa thích những món kho ngày Tết như chúng ta có thể thấy thêm vị của thịt bò kho tiêu thường xuyên bắt gặp khi tham dự bữa cơm tất niên. Cả nhà quây quần bên mâm cơm đoàn viên, gắp cho nhau những phần ngon nhất để cùng nhau thưởng thức hương vị ấm nồng, dân dã của hai tiếng gia đình.
Phong tục chuẩn bị tất niên ở miền Nam
Thông thường, mâm cúng tất niên của người miền Nam có khá nhiều màu sắc và tiêu biểu không thể thiếu làm nên đặc trưng vùng miền nơi đây là món thịt kho tộ. Gần như dù có thêm có bớt mòn gì nhưng không thể thiếu đĩa thịt kho vàng cạnh cùng những quả trứng kho thơm nức, dậy vị của ngày Tết cổ truyền miền Nam.
Ngoài ra, về cơ bản những món ăn ở miền Nam trong mâm cơm tất niên cũng tương tự với miền Bắc và miền Trung, gồm có: thịt, giò, nem rán, canh măng,..
Mỗi miền đất có những cách chế biến khác nhau, nhưng tựu chung lại, hương vị đậm đà nhất của bữa cơm tất niên là hương vị của gia đình, của tình thân, của sự kết nối các thế hệ với nhau. Dù ai đi ngược về xuôi, nhưng chúng ta cũng không thể quên và cũng không thể thiếu đi phần tinh thần ý nghĩa, được gói trọn giản đơn mà sâu sắc trong những bữa cơm đoàn viên cuối năm.
Những lưu ý khi chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên
Về cơ bản, mâm cúng tất niên đã là phong tục cổ truyền từ đời này qua đời khác của người Việt, vì vậy việc tiếp nối những nghi thức của cha ông là điều chúng ta cần lưu ý.
Thứ nhất, khi sửa soạn đồ cúng tất niên, nhất định chúng ta cần chuẩn bị hương và đèn. Hương tượng trưng cho sự kết nối giữa hai cõi âm và dương, gắn kết gia tiên và con cháu hiện tại, đèn mang ý nghĩa đại diện cho ánh sáng mặt trăng và mặt trời nên bạn cần có hai cây đèn đặt ở hai góc bàn thờ.
Thứ hai, mâm ngũ quả thờ cúng gia tiên cần chuẩn bị theo đúng tục lệ của vùng miền, nên đặt mâm ngũ quả ở hai bên, không đặt chính giữa bát hương vì làm mất trục khí chính theo phong thủy.
Thứ ba, lễ cúng Tất niên nên được tiến hành vào chiều hoặc tối 30 Tết, trước lễ cúng giao thừa. Không thể gộp lễ cúng tất niên và cúng giao thừa vào làm một.
Bạn hãy cùng Decor Hà Nội tìm hiểu thêm về Ma trận là gì? Tác dụng của ma trận là gì? Có những loại ma trận nào?
Văn khấn lễ tất niên đầy đủ, chỉnh tề nhất
Văn khấn tết niên ngoài trời dành cho công ty, cửa hàng
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vi Tôn Thần.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần
Con kính lạy ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần
Con kính lạy các Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: …………………………………
Tuổi: …………………………
Ngụ tại: …………
Hôm nay là ngày 30 tháng 12 năm Nhâm Dần 2022, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Qua một năm làm ăn, chúng con xin dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho chúng con mọi sự an lành và may mắn.
Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính Thần, các vị Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì cho chúng con, toàn gia an lạc, công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Văn khấn cúng tất niên trong nhà mẫu 1
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần .
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .
Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này
Hôm nay là ngày …… tháng Chạp năm …………
Tín chủ chúng con là: ……………
Ngụ tại: ……….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày… Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám …
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Văn khấn lễ tất niên 30 Tết trong nhà mẫu 2
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ: ……………..
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm: …………..
Tín chủ (chúng) con là:…………….
Ngụ tại:…………
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay là ngày 30 tết chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận.
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Trên đây là nội dung bài viết về tất niên để bạn đọc nắm được những đặc trưng văn hóa của người Việt Nam ta. Rất mong bài viết mang đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích!
