Nếu bạn biết đến hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ, Tứ Phủ Việt Nam, chắc chắn đều biết đến danh vị Ông Hoàng Bơ – một trong Thập Vị Ông Hoàng của dân tộc ta. Dân gian cũng truyền tụng rằng, khi đến đền thờ Ông Hoàng Bơ, người dân sẽ được Ông chứng tâm để phù hộ cho đường tài lộc, làm ăn được phát đạt, tài lộc thịnh vượng. Chính vì vậy cứ vào ngày 26/6 âm lịch hàng này, con hương từ rất nhiều nơi trên mọi miền Tổ quốc đều đến chiêm bái ở đền thờ vị thánh Hoàng Bơ từ đời này sang đời khác. Trong bài viết này, cùng Decor Hà Nội tìm hiểu sâu hơn về thánh tích và thân thế của Ông Hoàng Bơ cũng như cách đi lễ đền sao cho linh thiêng nhất! Mời bạn đọc theo dõi bài viết!
Ông Hoàng Bơ là ai?
Ông Hoàng Bơ hay còn được gọi là Quan Hoàng Bơ là một trong mười vị Quan Hoàng Tứ Phủ thuộc hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt từ xưa đến nay. Ông hay ngự tại Thoải cung, nhận vai trò cai quản Đền Vàng Thủy Phủ.
Thân thế của ông Hoàng Bơ được dân gian ghi chép và truyền tụng lại như sau: Ông là con thứ ba của vua cha Bát Hải Động Đình. Có nhiều sự tích gắn với ông như khi thì ông hiện thành hoàng từ có vẻ ngoài sáng tươi, cưỡi cá chép vàng trên mặt biển, lúc thì biến hóa để ngao du bốn biển, chơi cờ cùng bạn tiên như những cao nhân mặc khách.
Tương truyền, Ông Hoàng Bơ là người em của QUan Đệ Tam Thoải Phủ, thường rong ruổi hưởng thụ trên khắp các miền sơn thủy. Nhưng khi chứng kiến những mảnh đời cơ cực của người dân, Ông đã theo lệnh của Vua cha tới nhân gian tạo phúc cho người dân làm ăn buôn bán thuận lợi, phát tài phát lộc để xã hội có được sự ấm no trăm bề. Sau ông được ban hiệu là Thượng Đẳng Thần.
Thánh tích Quan Hoàng Bơ
Thánh tích thứ nhất về quan Hoàng Bơ
Theo thánh tích ghi chép lại, Quan Hoàng Bơ giáng trần là thái tử con vua Nam Tống, mang tên húy là Tống Khắc Bình. Sau khi triều đại Nam Tống diệt vong và triều đại Bắc Tống lên ngôi, ngài đã dong thuyền ra biển Đông sau đó thác hóa tại đây. Di quan của Ngài trôi đến cửa Cờn tại Quỳnh Lưu, Nghệ An và được ông Hoàng Chín – đang tu tại nơi đây, vớt lên và chôn cất. Sau khi ông Hoàng Chín quy hóa, nhân dân đã phối hương linh vị Quan Hoàng Bơ, Quan Hoàng Chín cùng Tứ vị Vua Bà thờ chung tại Đền Cờn.
Thánh tích thứ hai về quan Hoàng Bơ
Một di bạn khác ghi chép lại rằng, Thái Bà nằm mơ thấy một người phụ nữ ăn mặc xiêm ý trắng, thanh thoát, trên tay om đứa bé trai tuấn tú, kháu khỉnh tới và nói vì cảm tạ tấm lòng từ bi công đức của bà, sẽ cho Hoàng Thái Tử Long Cung đầu thai làm con để báo hiếu và lập công cho đất nước. Quả đúng như vậy, sau giấc mơ đó, Thái Bà sinh hạ một bé trai khôi ngô, tuấn tú, mắt sáng ngời ngời, bèn đặt tên là Trần Minh Đức.
Giống như lời chiêm bao khi xưa, cậu bé tám tháng đã biết nói, chín tháng biết đi, năm tuổi đã đọc thông sách vở.
Đến năm hai hai tuổi, Minh Đức đã ngày đêm nghiên cứu Phật Pháp tại thảo am, không màng hôn nhân phu phụ. Sau khi cha mẹ về tiên, thì ông cũng đi đâu không ai hay biết. Ngôi đền và thảo am cũng dần nhang lạnh khói tàn. Rồi một đêm, dân làng ai ai cũng đều mơ thấy có một vị hoàng tử khôi ngô tuấn tú, đầu đội kim khôi, mình mặc áo trắng lưng giắt kiếm bạc, cưỡi trên đôi bạch xà. Người báo mộng rằng mình là Hoàng Tử Long Cung, giáng sinh xuống trần làm con Thái Ông Thái Bà nay đã hết hạn phải về Thủy Cung. Hoàng Tử nói khi dân gặp nạn ắt sẽ đến cứu, về sau cũng sẽ âm phù cho dân sống ấm no, không quên dạy dân thờ phụng Thánh Mẫu Thủy Cung cho nghiêm cẩn.
Sáng dậy, ai cũng thuật lại cho nhau giấc mơ y hệt, bèn cung kính lập thêm long ngai bài vị Minh Đức Hoàng Bơ Thoải tại đền Thánh Mẫu Thoải Phủ. Sau này, khi đê Ngự Hàm vị bỡ, dân chúng trở tay không kịp bèn lập đàn cầu đảo. Hoàng Thái Tử Long Cung đã hóa thành bạch xà xuất hiện hàn long. Sau khi đê được hàn xong thì Bạch xà cũng biến mất lúc nào không hay. Dân làng đều biết là Minh Đức hoàng tử cứu giúp bèn về đền lễ tạ, sau này xây một ngôi đền ngay chỗ vỡ đê để thờ Thánh Hoàng Bơ Thoải, thuộc Đông Long, Tiền Hải, tỉnh Thái Bình.
Đền thờ ông Hoàng Bơ
Hiện nay, ông Hoàng Bơ được thờ tại hầu hết các đền thờ thuộc hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu. Tuy nhiên, dưới đây Decor Hà Nội sẽ lọc danh sách những đền thờ ông Hoàng Bơ nổi tiếng và gắn với những gốc thánh tích mà dân gian truyền lại
Đền Ông Hoàng Bơ tại Hải Phòng – Đền Vạn Ngang
Đây là một địa điểm khá nổi tiếng được nhiều người đến chiêm bái và dâng hương mỗi dịp mùng một, ngày rằm hay đầu xuân năm mới. Đền Vạn Ngang là đền thờ Thánh Hoàng Bơ Thoải có địa chỉ tại chân núi Hoành Sơn thuộc quận Đồ Sơn, tỉnh Hải Phòng. Đền được xây dựng vào năm Thái Ninh thứ 3 thời Lý, khi xưa đền còn được gọi với tên là Thủy Tiên Am, là nơi các bậc nho sĩ thường hay tổ chức các cuộc bình văn ngâm thơ,…
Đền Ông Hoàng Bơ tại Thái Bình – Đền Hưng Long
” Ai về Tiền Hải Thái Bình
Đền Hoàng Bơ Thoải lung linh rạng ngời”
Đền Hưng Long (Hưng Long Linh Từ) có địa chỉ tại xã Đông Long, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Nơi đây gắn liền với sự tích thứ nhất của Ông Hoàng Bơ.
Đền Ông Hoàng Bơ tại Hà Nội
Đền Mẫu Thoải hay Phúc Xá Linh Từ có địa chỉ số 21, tổ 9 phường Ngọc Thụy thuộc quận Long Biên, Hà Nội. Đây là một trong những nơi thờ vọng Ông Hoàng Bơ tại Hà Nội.
Ngày tiệc Ông Hoàng Bơ là ngày nào?
Ngày tiệc chính của Quan Hoàng Bơ là ngày 26 tháng 6 âm lịch hằng năm.
Cách sắm lễ dâng lên ông Hoàng Bơ
Mọi người khi đến đền thường băn khoăn không biết nên sắm lễ như thế nào để thể hiện được tấm lòng thành tâm của mình nhất. Điều này cũng quan trọng nhưng thứ quan trọng nhất khi đến chùa, đến đền đó chính là tấm lòng thành kính và tâm từ bi mà chúng ta hướng đến Đấng Trên. Các ngài sẽ chứng tâm cho những người thành thật, sống thiện tâm, thiện ý. Chính vì vậy, điều chúng ta cần chuẩn bị đã chính là lòng thành tâm khi đứng trước ban thờ, điện thờ của thánh Hoàng Bơ.
Khi chuẩn bị vật phẩm dâng lên ban ông Hoàng Bơ, bạn cần chuẩn bị những vật phẩm cơ bản như sau:
Mâm hoa quả và hương hoa tươi
Rượu trắng và tiền vàng
Cơi trầu cau
Sớ dâng lễ
Oản lễ màu trắng
Đèn nến
Bài văn khấn ông Hoàng Bơ
Ngoài ra, tùy vào điều kiện và tấm lòng của mình mà bạn có thể chuẩn bị những lễ vật khác để dâng lên ban thánh Hoàng Bơ.
Văn khấn ông Hoàng Bơ đầy đủ, linh thiêng
Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương trời, con lạy mười phương chư Phật
Con lạy ngũ phương ngũ phật, lạy thập phương thập phật
Con lạy hằng hà sa số Đức Phật công đức, công lượng vô biên.
Đệ trước án tiền, kín lạy Đại từ đại bi cứu khổ cứu nạn quan thế âm bồ tát
Cung Phật thỉnh Thánh, cung thỉnh thiên cung tấu thỉnh thiên đình, thành tâm sám hối.
Con lạy tứ phủ chầu bà thập nhị chầu bà
Con lạy Tứ phủ thánh hoàng, thập vị thánh hoàng. Con lạy toàn thể chư phật, chư tiên, chư thánh. Con lạy Thánh Hoàng Bơ tối linh.
Đệ tử con là:..
Ngụ tại:..
Nay ngày:… chúng con đến đây với hương hoa quà lễ xin kính dâng lên các vị chư tiên, chư thánh để cảm tạ lòng thành ơn đức của các ngài đã bảo ban, phù hộ độ trị chúng con suốt thời gian qua. Nhờ ơn đức mà mọi sự đã thành, công việc cũng vì thế mà hanh thông tròn vẹn. Chúng con xin tỏ lòng, tạ lễ trước tất cả các Ngài. được cảm tạ và lễ tạ tất cả các Ngài.
Nay chúng con với tất cả lòng thành kính cúi mình xin các ngài tiếp tục phù hộ độ trì, giúp sức giúp đỡ chúng con các việc sau:…
Chứng tâm cho lời kêu tiếng khấn của con bay như phượng lượn như hoa tới cửa ngài ngồi tời ngai ngài ngự.
Cho con sở nguyện như ý sở cầu tòng tâm.
Nam mô a di đà phật! Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật!
Bài chầu văn ông Hoàng Bơ
Bài 1
Trên điện ngọc rồng bay năm sắc
Dưới Động Đình ghềnh thác nguy nga
Mênh mông một dải giang hà
Ầm ầm sóng vỗ xa xa bạc đầu
Loài thuỷ tộc đâu đâu tìm đến
Vượt vũ môn xuất hiện thần long
Biến lên mặt nước lạ lùng
Ông Hoàng Bơ Thoải chân dung khác thường
Ông Bơ Thoải đường đường dung mạo
Mặt nhường gương tiết tháo oai phong
Thanh xuân một đấng anh hùng
Toàn tài văn võ lầu thông mọi đường
Sáng tựa gương trần ai chẳng bụi
Bầu rượu tiên thơ túi xênh xang
Khăn thêu áo trắng đai vàng
Võ hài chân dận vai mang đôi hèo
Cưỡi ngựa bạch vai đeo cung tiễn
Tay kiếm vàng trước điện bước ra
Thương dân trên cõi Sa Bà
Lòng tham chìm đắm đức hoà khó lên
Trước bệ ngọc Hoàng liền tấu đối
Lên cõi trần mở hội phúc duyên
Khâm sai Hoàng kíp băng miền
Phong lôi một trận nổi lên cõi phàm
Bạn tiên nữ xếp hàng rong ruổi
Cá kình nghê thẳng lối tiễn đưa
Sai quân dưỡng trực lên bờ
Trống dong cờ mở thực là nghiêm trang
Sắp hai hàng càng vàng tán tía
Kiệu vàng son nghi vệ bát âm
Tuần vương nghỉ gót dừng chân
Hoạ thơ Lý Đỗ ca ngâm đọ cờ
Tiệc xong lại chèo đua bẻ lái
Truyền chèo về Bát Hải dong chơi
Quỳnh Côi,Phượng Dực mấy nơi
Sông Thao,sông Cả qua chơi Lục Đầu
Chơi khắp hết sông Cầu sông Mã
Truyền ba quân các ngả thi đua
Lên rừng lấy gỗ chò hoa
Đem về dâng tiến vua cha Động Đình
Ngự Bắc kinh,Thăng Long quý địa
Phủ Tây Hồ tú khí danh lam
Dừng thuyền bái yết Mẫu Vương
Mẫu ban chấp chính cầm quyền vào ra
Cho coi sóc các toà cung nội
Riêng một bầu phượng ruổi loan ca
Đông Cuông, Tuần Quán các tòa
Cây cao bóng mát rườm rà tốt tươi
Đàn cá lội rõ mười không khác
Kết thành lầu dàn dặt đêm thanh
Trăng soi đáy nước thuỷ đình
Có thoi Hoàng thoải xinh xinh khác thường
Thoi sáng ánh kim cương lấp lánh
Biết bao người mến cảnh say sưa
Trách ai vô ý không ngờ
Qua không bái yết thực là khó van
Ai biết phép gia ban tài lộc
Độ cho người văn học thông minh
Hoàng về trắc giáng điện đình
Khuông phù đệ tử khang ninh thọ trường.
Bài 2
“Trên Thượng Thiên mây bay năm vẻ
Dưới Thủy Tề nước rẽ làm đôi
Ông Bơ lịch sự tốt tươi
Biến trên mặt nước cưỡi đôi chép vàng”
Hay nói về tài mạo song toàn của ông, văn hát rằng:
“Biến lên mặt nước lạ lùng
Ông Hoàng Bơ Thoải chân dung khác thường
Ông Bơ Thoải đường đường dong mạo
Mặt nhường gương tiết tháo oai phong
Thanh xuân một đấng anh hùng
Toàn tài văn võ làu thông mọi đường
Sáng tựa gương trần ai chẳng bụi
Bầu rượu tiên thơ túi xênh xang
Khăn thêu, áo trắng, đai vàng
Võ hài chân bước, vai mang đôi hèo”
Hay khi ông thong thả ngự đồng nghe văn, thả hồn cùng gió trăng:
“Ngồi bên khe suối nảy cung đàn
Bồi hồi nhớ tới bạn chi loan
Tâm thơ Đỗ Phủ hồn theo gió
Gửi khách Tương Như khúc Phượng Hoàng”